28 Apr MEER UIT JE MULTIMETER

Zelfs basic metingen beginnen met een frisse batterij. Samen met monteur Patrick Verhagen doen we drie metingen: eentje aan de accu, een voor de apparatuur en als derde de anodes op het onderwaterschip. We beperken ons tot het meten van elektrische spanning en elektrische weerstand. De multimeter die dat kan kost hooguit een paar tientjes. Als eerste een 12 Volt loodaccu, de opslagplaats van onze elektrische stroom aan boord. Een globale indruk van z’n actuele stroomvoorraad kun je meten met een multimeter. Even kort de theorie. Om stroom uit een accu te krijgen, is tussen z’n plus- en minpool een zeker spanningsverschil nodig. Is het spanningsverschil voldoende groot en schakel je een aangesloten stroomverbruiker in, dan gaat er een stroom lopen. Meet je tussen de plus- en de minpool van de accu een spanningsverschil van 12,9 Volt, dan is de accu vol, 12 Volt stroomverbruikers zijn er gek op. Geeft de display een aflezing van 12,2 Volt, dan hebben we de helft van de stroomvoorraad verbruikt. Bij 9,6 Volt is de accu (te) leeg, het spanningsverschil is te klein geworden. 12 Volt stroomverbruikers weet er geen raad meer mee. Hoog tijd om de accu op te laden.

Een tweede reële situatie: een elektrisch werkend apparaat weigert. Je kunt deze meteen naar de leverancier sturen óf je doet eerst een paar checks in de stroomtoevoer. Is er een stroomdraad gebroken? Meet je met de pinnetjes van je multimeter de weerstand over de uiteinden van de stroomdraad, dan levert dat bij geen draadbreuk de aflezing 0 op. Wél een draadbreuk levert een oneindig grote weerstand. Ook kan een zekering kapot zijn. Visueel checken werkt hier vaak vrij goed, maar meten is beter. Bij geen weerstand tussen de twee uiteinden, is de zekering nog intact.

Voordat je een weigerend elektrisch apparaat naar de leverancier stuurt, kun je wellicht nog meten of er spanning staat op de stekker die in het apparaat steekt. Met de hoofdschakelaar ingeschakeld meet je bijvoorbeeld 12 Volt spanningsverschil tussen de ‘plus’ en ‘min’ van de stekker, je hebt ‘prik’.

Ook op het onderwaterschip doet een multimeter goed werk, bijvoorbeeld voor een check van de anodes op de schroefas, hekdrive of saildrive. De theorie in het kort. Bevestig je twee verschillende metalen onderdelen aan elkaar en leg je deze vervolgens in het water, dan gaat er een klein elektrisch stroompje lopen dat, hoe klein ook, grote schade kan opleveren aan een van beide onderdelen. Deze galvanische corrosie proberen we te voorkomen door de toepassing van anodes. Een goed elektrisch contact tussen het te beschermen onderdeel, de anodes en het water is daarbij belangrijk. Bij een weerstandsmeting zien we het goede contact tussen de anode en het te beschermen onderdeel graag bevestigd met een glashelder resultaat: weerstand nihil. Maak het oppervlak van de anode zonodig blank met een scherp mes. Overigens is minimale weerstand niet altijd gewenst. Wil je bijvoorbeeld twee onderdelen van elkaar isoleren, dan streef je juist naar maximale weerstand. Een voorbeeld hiervan is de aan een motor gemonteerde saildrive. Motoren houden galvanische corrosie maar wat graag buitenboord.